เมื่อพูดถึงขาตั้งกล้อง ช่างภาพสมัครเล่นมักจะมองข้ามขาตั้งกล้องไปเลย และมักจะไม่สนใจที่จะใช้มัน มันดูเกะกะรุนรังในการถ่ายภาพแต่ละครั้ง และให้ความสำคัญกับประสิทธิภาพของกล้องมากกว่า ซึ่งกล้องสามารถทำงานได้ตามที่เราต้องการ เช่น
1 ในที่ที่มีแสงน้อยเราสามารถตั้งค่าความไวแสงของกล้องให้สูงขึ้นได้อย่างมากมาย ไม่เห็นจำเป็นต้องใช้ขาตั้งกล้อง มันก็ใช่
2 ต้องการหยุดการเคลื่อนไหวก็ตั้ง Shutter speed ให้มันสูง ๆ เข้าไว้ ก็ไม่จำเป็นต้องใช้ขาตั้งกล้อง มันก็ใช่
แต่การถ่ายภาพที่ต้องการคุณภาพของภาพสูง มีความคมชัด ถ้าถ่ายที่มีแสงน้อยแล้วตั้งค่าความไวแสงของกล้องให้สูง ปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้นตามมาก็ noise ที่เกิดขึ้นในภาพมากมายตามค่าไวแสงที่เพิ่มขึ้นเช่นกัน นี่คือปัญหาที่เกิดขึ้น
และถ้าเราต้องการถ่ายภาพที่มีความเร็วชัตเตอร์ต่ำซึ่งเราไม่สามารถจับถือกล้องให้นิ่งได้ มันก็ต้องใช้ขาตั้งกล้อง
เอาเป็นว่าการใช้ขาตั้งกล้องก็ขึ้นอยู่กับลักษณะภาพ หรือสภาพแสงในการถ่ายภาพนั้น ๆ มีกฏอยู่เพียงว่า ถ้าเราตั้งความเร็วชัตเตอร์ต่ำกว่า 1/30 วินาที ก็ควรใช้ขาตั้งกล้อง
ข้อแตกต่างระหว่างช่างภาพสมัครเล่นกับช่างภาพอาชีพก็อยู่ตรงนี้ ไม่ว่าจะต้องการถ่ายภาพอะไร แสงมากแสงน้อย ความเร็วสูงหรือความเร็วต่ำ ขาตั้งกล้องเป็นเครื่องมือที่สำคัญที่สุด แม้ว่าจะต้องแบกขาตั้งกล้องน้ำหนักเป็นกิโล (กิโลกรัม คือน้ำหนัก) และหลายกิโล (กิโลเมตร คือระยะทางที่ขี้นเขาลงห้วย ในประเทศต่างประเทศก็ต้องแบกมันไปด้วยกันตลอด) แต่มันก็ให้ผลของภาพที่คุ้มค่าที่ต้องแบกมันไป คือ ความคมชัดของภาพตามที่เราต้องการ
1 ในที่ที่มีแสงน้อยเราสามารถตั้งค่าความไวแสงของกล้องให้สูงขึ้นได้อย่างมากมาย ไม่เห็นจำเป็นต้องใช้ขาตั้งกล้อง มันก็ใช่
2 ต้องการหยุดการเคลื่อนไหวก็ตั้ง Shutter speed ให้มันสูง ๆ เข้าไว้ ก็ไม่จำเป็นต้องใช้ขาตั้งกล้อง มันก็ใช่
แต่การถ่ายภาพที่ต้องการคุณภาพของภาพสูง มีความคมชัด ถ้าถ่ายที่มีแสงน้อยแล้วตั้งค่าความไวแสงของกล้องให้สูง ปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้นตามมาก็ noise ที่เกิดขึ้นในภาพมากมายตามค่าไวแสงที่เพิ่มขึ้นเช่นกัน นี่คือปัญหาที่เกิดขึ้น
และถ้าเราต้องการถ่ายภาพที่มีความเร็วชัตเตอร์ต่ำซึ่งเราไม่สามารถจับถือกล้องให้นิ่งได้ มันก็ต้องใช้ขาตั้งกล้อง
เอาเป็นว่าการใช้ขาตั้งกล้องก็ขึ้นอยู่กับลักษณะภาพ หรือสภาพแสงในการถ่ายภาพนั้น ๆ มีกฏอยู่เพียงว่า ถ้าเราตั้งความเร็วชัตเตอร์ต่ำกว่า 1/30 วินาที ก็ควรใช้ขาตั้งกล้อง
ข้อแตกต่างระหว่างช่างภาพสมัครเล่นกับช่างภาพอาชีพก็อยู่ตรงนี้ ไม่ว่าจะต้องการถ่ายภาพอะไร แสงมากแสงน้อย ความเร็วสูงหรือความเร็วต่ำ ขาตั้งกล้องเป็นเครื่องมือที่สำคัญที่สุด แม้ว่าจะต้องแบกขาตั้งกล้องน้ำหนักเป็นกิโล (กิโลกรัม คือน้ำหนัก) และหลายกิโล (กิโลเมตร คือระยะทางที่ขี้นเขาลงห้วย ในประเทศต่างประเทศก็ต้องแบกมันไปด้วยกันตลอด) แต่มันก็ให้ผลของภาพที่คุ้มค่าที่ต้องแบกมันไป คือ ความคมชัดของภาพตามที่เราต้องการ
สามารถปรับให้กล้องหมุนไปได้ทั้งทางซ้ายและขวา (pan) มีแขนทำหน้าที่หมุนปรับให้กล้องก้มลง (tilt down) และเงยขึ้น (tilt up) ได้ เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ติดตั้งกล้องเพื่อให้กล้องยึดกับขาตั้งนิ่ง และมั่นคง จำเป็นสำหรับการถ่ายภาพในสภาพแสงน้อย ที่ต้องใช้ความเร็วชัตเตอร์ช้าๆ เพื่อให้ Image sensor รับแสงนานๆ โดยที่กล้องไม่สั่นไหว เช่น การถ่ายภาพตามท้องถนนเวลากลางคืนที่ต้องใช้ความเร็วชัตเตอร์ B หรือตั้งความเร็วชัตเตอร์ที่ช้ากว่า 1/30 วินาทีลงมา หรือถ่ายภาพโดยทั่วไปที่ต้องการความชัดลึกมาก ๆ เช่น ภาพทิวทัศน์
2. ขาตั้งกล้องขาเดียว (monopod)
เรามักจะพบบ่อยในการถ่ายภาพกีฬา
ถ้าเราต้องการภาพที่มีความคมชัดมากๆ เงื่อนไขหนึ่งที่สามารถทำให้ได้ภาพที่คมชัดก็คือ ต้องใช้ขาตั้งกล้องประกอบในการถ่ายภาพครับ
